سنگ فیروزه نیشابور – neyshabour Turquoise

فیروزه نیشابور

 فیروزه‌ای که دستی مهربان هدیه می‌دهد با خود شادیی و بخت بلند می آورد.

زیباترین و ارزشمندترین فیروزه جهان را در ایران و معادن روستای معدن در شهر فیروزه‌ نیشابور در  خراسان بزرگ میتوان یافت.قدمت این معدن قریب به هفت هزار سال است.

• وجود این معدن و قدمت آن فیروزه نیشابور را به یکی از کهن‌ترین کانی های شناخته شده باستانی در ایران زمین تبدیل کرده است.
• رنگ خاکه فیروزه طبیعی، سفید تا سبز مایل به آبی است و شکستگی آن صاف یا صدفی شکل است که به اندازه دانه آن وابسته است.
• فیروز در اصطلاح یک  سنگ آبدار بحساب آمده و رنگ سبزآبی یا همان فیروز‌ای آن به ترکیبات مس و کبالت آن وابسته است و ممکن است رنگ سبز این سنگ ناشی از ناخالصی ترکیبات آهن یا کم آبی این کانی هم باشد.
• سنگ فیروزه باوجود سختی کم نسبت به سایر جواهرات و گوهر سنگ‌ها جلاپذیری خوبی دارد.
•  فیروزه اصل نیشابور با سختی ۵٫۵ تا ۶  به راحتی قابل خراش و تراشیدن نیست و برخی از فیروزه ها با سختی۶ میتوانند روی شیشه با سختی ۵٫۵ خط بیاندازد؛ نسخه‌های تقلبی این سنگ نرم‌تر از فیروزه اصل نیشابور هستند و به راحتی خراش داده میشوند.

نکته : فیروزه خرد شده اصلی در هیدروکلریک اسید داغ حل شونده است.

سنگ فیروزه را می توان به دو گروه بزرگ تقسیم‌بندی کرد : عجمی و شجری

هر چه رگه هایی که بر روی این کانی فیروزه قرار داشته باشد به شاخ و برگ شباهت بیشتری داشته باشد قیمت سنگ فیروزه شجری گران تر می شود. اما فییروزه شجری نسبت به فیروزه عجمی قیمت پایین تری دارد.

یکی از زیباترین سنگ‌های فیروزه نیشابوری شجری که در انگشتر نقره با نگین فیروزه شجر باکد ng0201 این سنگ است که رگه‌های شجر آن از پریت بوجود آمده که به فیروزه شجر پریت دار معروف است.

سنگ فیروزه نیشابور با رگه های پریت

• پریت – pyrite که نام شیمیایی آن آهن دی سولفید است زمینه ساز پرسش های مختلفی در ذهن شما شده است.
• پریت ساختاری مکعبی و چند وجهی دارد و با سایر کانی ها مثل کوارتز  در خمیره‌ای آهکی یافت شده و یک جلای فلزی زیبایی دارد و سختی آن بین ۶  تا ۶.۵ است.
• رنگ خاکه آن سیاه سبز فام تا سیاه قهوه‌ای فام است و منابع شایع آن در آمریکای جنوبی، ایالات متحده، ژاپن، ایتالیا، نروژ و یونان است و در ایران بیشتر در معادن مس و فیروزه بچشم می‌خورد.
• فیروزه نیشابور  ارزشمندترین و خاص ترین فیروزه دنیاست که طرفداران خاص خودش را دارد.
• یکی از روشهای تشخیص سنگ اصل فیروزه از تقلبی علاوه بر رنگ آن درجه سختی فیروزه اصلی است. سنگ فیروزه نیشابور نرم ترین فیروزه ایرانی است است و بعد از آن فیروزه کرمان قرار دارد که سختی بیشتری نسبت به فیروزه نیشابور دارد اما ارزش آن کمتر است.
• بنابر روایت‌ای تاریخی در منطقه‌ی میانرودان در ایران غربی مهره‌های فیروزه‌ای یافت شده است که قدمتشان به بیش از ۵هزار سال پیش از میلاد می‌رسد.
• فیروزه‌ی پارسی همانطور که گفته شد نسبتا نرم است و کارکردن با آن آسانتر بوده و میتوان آنرا بخوبی سیقل داد. بیشترین کاربرد فیروزه‌ی گوهری در دامله سازی است.
• دامله یا گنبدی، به شکل تراش‌خورده‌ای از گوهر سنگ‌ها گفته شده.  دامله معمولاً شکل قلب، بیضی یا چهارگوش دارد که از بالای آن ورقه‌های نازکی تراشیده می‌شود تا حالت گنبدی پیدا کند.
• گاهی به فیروزه‌هایی که رگه‌های سیاه دارند فیروزه‌ی تارعنکبوتی هم میگویند که این رگه‌های بیشتر اکسید آهن هستند.
• ترکیب سنگ فیروزه با نقره یا طلا بعنوان رکاب یا هر مدل نگهدارنده سنگ میتواند ترکیب منحصر بفردی را از منظر جواهر سازی بوجود بیاورد.

گوهرهای سالگردی :

گوهر سنگ‌ها و سنگ‌های قیمتی را به سیاره‌ها، روزهای هفته و در روزگار ما به سالگردها بیشتر ربط می‌دهند. شاید کمتر شنیده باشید که خیلی از سنگ‌ها و فلزهای گران‌بها نماد بازه‌های پنج ساله‌ی طول عمر مثل  \نجاه سالگی با طلا و شصت سالگی با الماس مرتبط است البته تفسیر و نمادپردازی این چنین در هرفرهنگ و سرزمینی ممکن است متفاوت باشد.

در چرخش گوهرها فیروزه بعنوان یک سنگ کهن و باستانی به سال یازدهم تعلق دارد همانطور که در دوران مدرن الماس در جواهر سازی به سال دهم و یشم به سال دوازدهم منتسب شده اند.

سنگ‌های ماه تولد :

از دوران‌های باستان مردم هر یک از دوارده برج فلکی را به گوهری ربط می‌دادند که با شخصیت های آنهایی که درآن برج به دنیا آمده بودند سازگار بود و بنابراین برایشان خوش اقبالی می‌آورد.

برج و صورت فلکی : با مرور نام و نشان ماه‌‌‌ها، روشن می‌‌‌شود که در ایـران‌‌‌زمین سنت‌‌‌های گوناگونی برای رمزگذاری ۱۲ ماه وجود داشته است. سکاها با نمادهای جانوری، زرتشتیان با کلیدواژگان دینی، هخامنشیان با کارکردهای کشاورزانه و مزدکیان با برشمردنِ افعال خداوند، ماه‌‌‌های خود را می‌‌‌شمرده‌‌‌اند.

١٢ برجی که مانند الگوی امروزین در یک گاهشماریِ خورشیدی در آسمان گردش کنند و هر کدامشان ٣٠ درجه از آسمان را در بر بگیرند، از نوآوری‌‌‌های علمی دوران هخامنشی محسوب می‌‌‌شود. با وجود این، تنها نگریستن به شکلِ این برج‌‌‌ها برای دریافتنِ اینکه داستان و رمزگانی در پس آن‌‌‌ها وجود داشته است، کفایت می‌‌‌کند.

این بدان معناست که برج‌‌‌های دوازده‌‌‌گانه تنها ابداعی گاهشمارانه و نجومی نبودند که از همان ابتدا با روایت‌‌‌هایی اساطیری و باورهایی دینی درآمیختند و با روایت‌‌‌ها و رمزگانی معنادار شدند.

این، خاستگاهِ مهم‌‌‌شدنِ زادروز مردمان بود و با این باور ترکیب می‌‌‌شد که زاده‌‌‌شدن در زمانی خاص، سرنوشتی ویژه را برای فرد به ارمغان خواهد آورد. جالب آن است که کهن‌‌‌ترین اشاره به جشن زادروز در تمام تاریخِ مستند جهان، به ایـرانیان مربوط می‌‌‌شود؛ یعنی گویا ایـرانیان نخستین کسانی بودند که با بزرگ و مهم‌‌‌دانستنِ روزِ تولد فرزندان، رسمِ جشن‌‌‌گرفتنِ زادروز را بنیان نهادند. این را از کهن‌‌‌ترین متنی درمی‌‌‌یابیم که یک جشن تولد را شرح می‌‌‌دهد و به هرودوت تعلق دارد:

«پارس‌‌‌ها(ایرانیان)… در میان تمام روزها، مهم‌‌‌ترین روز را آن روزی می‌‌‌دانند که فرد در آن زاده شده است و این را نیکو می‌‌‌دانند که در آن جشن بگیرند. در این روز، توانگران یک گاو یا اسب یا شتر یا خر را درسته کباب می‌‌‌کنند و دیگران را به آن مهمان می‌‌‌کنند و درویشان نیز با جانورانی کوچک همین مهمانی را بر پا می‌‌‌کنند.»

مردمان دوران باستان بر این عقیده بودند که آن لحظه که کودکی به دنیا می‌‌‌آید، برجی که در حال طلوع در افق شرق است، طالع خوانده می‌‌‌شود. سپس، هر یک از برج‌‌‌هایی که به ترتیب در ادامه‌‌‌ی آن در دایره‌‌‌البروج قرار گرفته‌‌‌اند، بنا به ترتیبشان معنایی می‌‌‌یابند و به این ترتیب با سرنوشتِ آن کودک ارتباط پیدا می‌‌‌کنند. به این ترتیب هر برج که ۳۰ درجه از آسمان را می‌‌‌پوشاند، بسته به فاصله‌‌‌اش از طالع، در جایگاهی با معنایی متفاوت قرار می‌‌‌گیرد و بنابراین کیفیتش بر جنبه‌‌‌ای از زندگیِ شخص اثر می‌‌‌گذارد.

باگذشت زمان، ماه تولد افراد به جای برج‌های فلکی به گوهر سنگ‌ها ربط دادند. زیرا معتقد بودند که در هر بُرج فلکی ، سیارات خاصی وجود دارند که مظهر و منشأ جواهرات و گوهر سنگ‌هایی در روی زمین هستند.

سنگ‌های اصلی ماه تولد در بیشتر فرهنگ‌ها یکسان هستند، هرچند ممکن است به ماه‌های متفاوتی نسبت داده شوند.

دهم آذر تا دهم دی که مطابق تقویم میلادی دسامبر است به سنگ فیروزه نسبت داده شده که مطابق باور مردمان سرزمین ایران کهن، فیروزه می تواند سنگ ماه آذر باشد.